Samochód zastępczy

Jeśli Twoje auto uległo uszkodzeniu podczas kolizji drogowej w której winny był inny uczestnik ruchu drogowego to zgłoś się do nas. Użyczymy Ci bezpłatnie samochód zastępczy od chwili powstania szkody.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., nr 124, poz. 1152 z póź. zm.) odszkodowanie ustala się i wypłaca w graniach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, jeżeli są oni zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę. Wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia OC zakreślona jest więc granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest sięgnięcie do ogólnych reguł Kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, przy czym nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Co do zasady, normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 §1 k.c. jest niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia i to w oderwaniu od faktu, czy samochód ten wykorzystywany był do celów zarobkowych, czy też służył do zaspokajania normalnych i doniosłych społecznie funkcji życiowych, niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeżeli poszkodowany poniósł z związku z tym koszty, które były konieczne na wynajem samochodu zastępczego to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

Odnosząc się do tak przyjętego uzasadnienia, należy wskazać, że stosowanie przez zakłady ubezpieczeń kryterium podziału poszkodowanych - na osoby wykorzystujące w celu wykonywania działalności gospodarczej i osoby, które w takim celu pojazdów nie użytkują i tym samym przyznawanie lub nie prawa do zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego pozbawione jest podstaw prawnych. De lege lata utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową i koszty powstałe w związku z koniecznością najmu samochodu zastępczego nie są zawężone szczególnym przedmiotem wykorzystania pojazdu uszkodzonego - dla celów prowadzenia działalności gospodarczej. W obecnych uwarunkowaniach rynkowych i społecznych, codzienne korzystanie z pojazdu mechanicznego jest koniecznością wynikającą z wykonywania zawodu, miejsca zamieszkania, czy też racjonalnego wykorzystania czasu. Należy więc odrzucić pogląd formułowany w wyjaśnieniach niektórych zakładów ubezpieczeń, kierowanych do Rzecznika Ubezpieczonych, iż zasadność roszczenia o zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego została w judykaturze ograniczone podmiotowo - tylko do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą i w sytuacji, gdy uszkodzony pojazd mechaniczny był wykorzystywany do celów tej działalności. W wyżej przywołanych orzeczeniach Sądu Najwyższego nie ma żadnej mowy, iż zakres zwrotu zakładu ubezpieczeń kosztów wynajmu samochodu zastępczego odnosi się wyłącznie do takich stanów faktycznych, w których uszkodzony został pojazd mechaniczny służący do prowadzenia działalności gospodarczej. Wręcz przeciwnie została wskazane podstawy i determinanty roszczenia o refundację kosztów wynajmu samochodu zastępczego. To, że w kilku orzeczeniach Sąd Najwyższy rozstrzygał na stanach faktycznych, w których stroną powodową była osoba prowadząca działalność gospodarczą, nie może prowadzić do wniosku, że roszczenie to przysługuje wyłącznie tym osobom. Sąd Najwyższy odnosił się w nich do istnienia roszczenia o zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz determinantów tego roszczenia. Odmienna egzegeza treści tych orzeczeń prowadzi do zawężenia zakresu stosowania art. 361 §2 k.c. w przedmiocie zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego.

Również uzasadnienie, że korzystanie z pojazdu dla celów prywatnych jest działaniem dla wygody, a tym samym szkodą niemajątkową, która nie podlega nie refundacji należy odrzucić. Zasadniczo poszkodowani nie opierają swojego roszczenia o podstawę faktyczną w postaci utraty korzyści przejawiającej się w niemożności zaspokojenia osobistych i jednorazowych potrzeb wykraczających poza zakres dotychczasowego korzystania z rzeczy. Podstawą żądania jest pokrycie straty majątkowej polegającego na konieczności wydatkowania środków na wynajem pojazdu w związku z faktem uszkodzenia pojazdu mechanicznego, z którego poszkodowany mógłby w dotychczasowym zakresie korzystać, gdyby szkoda nie została wyrządzona. Poszkodowany ma prawo dysponować sprawnym pojazdem przez czas naprawy swojego samochodu, niezależnie od tego do jakich celów służył mu uszkodzony pojazd (czy tylko do prowadzenia działalności gospodarczej, czy też do zaspokajania podstawowych i doniosłych społecznie potrzeb egzystencjonalnych np. codzienny dojazd do pracy, odwożenie dzieci do przedszkola, szkoły itp) i niezależnie od tego, czy w miejscu pobytu poszkodowanego funkcjonuje komunikacja publiczna. Posiadanie bowiem pojazdu mechanicznego w I dekadzie XXI wieku i realizacja przez posiadacza pojazdu prawa podmiotowego w postaci uprawnienia do swobodnego używania posiadanego samochodu nie jest zdarzeniem nadzwyczajnym, ani też żadnym luksusem. Determinantem podstaw roszczenia będzie tu więc nie szczególny przedmiot używania pojazdu mechanicznego (dla celów prowadzenia działalności gospodarczej), lecz niezbędność tego wynajmu tj. konieczność używania pojazdu mechanicznego w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystał ze swojego samochodu, który został uszkodzony lub zniszczony. Przesłanką negatywną tego roszczenia będzie np., fakt wynajęcia pojazdu zastępczego tylko co do zasady i bez zamiaru korzystania z niego, czy też wynajęcie pojazdu o klasie wyższej niż pojazd uszkodzony. Z tym jednak zastrzeżeniem, że w tym drugim wypadku zajdzie zasadność stosownego obniżenia, zgodnie z zasadą compensatio lucri cum damno, kosztów najmu do stawki najmu dla samochodu o podobnej klasie, która obowiązuje na danym rynku lokalnym.

Praktyka zawężenia zakresu zwrotu kosztów najmu do czasu oględzin przeprowadzonych przez zakład ubezpieczeń lub do czasu doręczenia stanowiska o rozliczeniu przedmiotowej szkody jako szkody całkowitej. Taką praktykę należy jednak uznać za nieuprawnioną. Przeprowadzenie oględzin, czy też doręczenie stanowiska o rozliczeniu przedmiotowej szkody jako szkody całkowitej nie stanowią czynności, które skutkują naprawą szkody majątkowej w postaci niemożności korzystania ze zniszczonego pojazdu mechanicznego. Nie powodują także przerwania istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy faktem zniszczenia pojazdu a faktem poniesienia kosztów na najem samochodu zastępczego po dniu dokonania oględzin lub doręczenia informacji o rozliczeniu szkody jako szkody całkowitej. Wyniki oględzin lub informacja zakładu ubezpieczeń o tym, iż zostanie złożone oświadczenie woli o przyjęciu odpowiedzialności w ramach szkody całkowitej może stanowić po stronie poszkodowanego co najwyżej asumpt do podjęcia czynności zmierzających do nabycia podobnego pojazdu mechanicznego. Jeżeli chodzi natomiast o praktykę sądową w zakresie czasu, za który zwrot kosztów samochodu zastępczego przy szkodzie całkowitej przysługuje to zasadniczo przyjmuje się, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do refundacji za okres do dnia spełnienia świadczenia odszkodowawczego. Dla przykładu: w orzeczeniu z dnia 8 września 2004 roku (sygn. akt IV CK 672/02) Sąd Najwyższy wskazał cyt., „że postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia, z tym, że tylko z okres między dniem zniszczenia a dniem w którym poszkodowanym może nabyć analogiczny pojazd nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania". Podobne stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzeczeniach sądów powszechnych np. w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 9 sierpnia 2007 r. (sygn. akt. VI CA 419/07) wskazano, że okresem właściwym dla ustalenia okresu refundacji kosztów wynajmu samochodu zastępczego jest dzień spełnienia świadczenia odszkodowawczego

Wykorzystano fragmenty artykułu Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, Autor: Paweł Wawszczak

PAMIĘTAJ :

- nie musisz informować ubezpieczyciela, gdzie będziesz wypożyczać auto, a ubezpieczyciel nie ma prawa wskazywać ci określonej firmy

- nie musisz wybierać najtańszej oferty na rynku, choć nieuzasadnione koszty będą przez towarzystwo najprawdopodobniej zakwestionowane i odrzucone – samochód zastępczy nie może być wyższej klasy niż ten, który uległ zniszczeniu

- ubezpieczyciel nie może narzucać żadnych limitów, np. stawek wynajmu, kilometrów, które możemy przejechać wynajętym autem ani limitu czasu, przez jaki mamy prawo korzystać z tego pojazdu

Samochody udostępniamy w systemie BEZGOTÓWKOWYM, czyli poszkodowany nie ponosi kosztow wynajmu.

Poniżej przedstawiamy przydatne linki pochodzące ze strony internetowej Rzecznika Ubezpieczonych:

Wszelkich informacj udziela Rzecznik Ubezpieczonych
Al. Jerozolimskie 44, 00 - 024 Warszawa.